Bacteriën en hygiëne

Bacteriën en hygiëne

Rtl4, de Telegraaf, de volkskrant en ook het Algemeen Dagblad, allemaal waarschuwen ze dat je je hond/kat geen vers vlees moet voeren.
Want er zijn bacteriën gevonden in verschillende merken. Er wordt niet gezegd welke merken of welke varianten en ook andere soorten voer zoals brokken en blikvoeding worden niet meegenomen in de onderzoeken. Het is dus sterk gericht het afraden van het kopen van vers vlees voor de hond of kat.

Huub (Bandit) heeft het onderzoek, dat op 12 januari 2018 uitkwam, opgevraagd. Ze zeggen niet welke merken het zijn. De conclusie is dat het onderzoek te klein is om echt iets te zeggen over het infectierisico en de aanbeveling is ook om goede voorlichting te geven aan klanten hoe hygiënisch om te gaan met rauwvleesproducten en een goede beschrijving op de verpakking hoe je ermee om moet gaan.

Vergelijkbare artikelen die in het verleden geplaatst zijn over bacteriën in voeding.
RTL4 Gevaarlijke bacterie gevonden in hondenvoer: ‘Rauw vlees vol risico’s’ (augustus 2017)
NRC waarschuwt voor rauwe vleesvoeding (april 2014)
Vetined publiceert intervisie over rauw vs brok (juli 2013)
Opschudding onder pro-rauw voerders – AVMA ontmoedigt rauwe voeding (augustus 2012)

Maar waar hebben we het nu precies over?

Angsten voor bacteriën
Bacteriën zitten overal, goede en minder goede, op vlees, vis, gevogelte, groente, fruit, ons huisdier, op onze handen en vooral dat doekje naast de kraan op het aanrecht. Rauw vlees bevat bacteriën, dat is een feit. Maar niet al die bacteriën zijn schadelijk, vele dragen bij aan een gezonde, natuurlijke darmflora. Andere bacteriën kunnen wel degelijk schadelijk zijn, maar dan alleen als ze bepaalde barrières weten te doorbreken.

Door de evolutie in ons eigen eten, zijn wij mensen gevoeliger voor een lagere hoeveelheid slechte bacteriën dan onze honden of katten.
Wij verhitten al eeuwen ons eten, terwijl voor onze honden en katten we pas sinds de jaren 1960 blik en brok voeding zijn gaan geven. Daarbij is de darmflora van onze huisdieren nog praktisch onveranderd van hun voorouders.
Mensen hebben zich van de mensapen gescheiden door meer vlees te eten, en toen wij vuur maakte hadden we al snel verhit vlees omdat het voor ons (toen nog vooral planteneters) beter te verteren was. En dat was dus al bij het ontstaan van homo erectus, ruim 1,9 miljoen jaar geleden.

Voor honden en katten zijn deze bacteriën dus over het algemeen geen probleem en ze worden dan ook vrijwel nooit ziek. Voor mensen zijn pathogene bacteriën sneller een probleem. Door rauwe vleesvoeding te voeren aan je huisdier, loop je de kans deze bacteriën binnen te krijgen, bijvoorbeeld door kruisbesmetting in de keuken, via de voerbak of via de ontlasting van je hond of kat. Alhoewel honden en katten er niet ziek van worden, krijgen ze wel de bacteriën binnen, en scheiden ze deze uit via de ontlasting.

De meeste angst is er voor bacteriën als salmonella, listeria, (antibiotica-resistente) E. coli en toxoplasma gondii.

Salmonella (bron nvwa.nl)
Veel dieren hebben van nature salmonella-bacteriën in hun darmen zitten. Bijvoorbeeld kippen, varkens, koeien, maar ook reptielen en volièrevogels. Als legkippen besmet zijn, komt de bacterie soms ook voor in rauwe eieren.

Via de ontlasting van die dieren komt de bacterie terecht op het land of in het water. Van daaruit kan salmonella weer op ons voedsel terechtkomen. Bijvoorbeeld omdat groenten of fruit worden besproeid met water waar de bacterie in zit. Ook als een dier geslacht wordt, kan de bacterie vanuit de darmen of het slachthuis op het vlees terechtkomen.

Bij een gezond dier of mens zal de overgrote meerderheid van de Salmonella-bacteriën gedood worden door het zuur in de maag. De enkele Salmonella’s die er tóch in slagen dit te overleven, krijgen meestal de kans niet om aan te slaan, omdat ze daarvoor in competitie moeten treden met de normale darmflora. Die is bij een gezond dier altijd in de meerderheid.

 

Listeria (bron voedingscentrum.nl)
Listeria’s zijn bacteriën die overal in de natuur voorkomen. Er zijn meerdere soorten Listeria. Van één soort, Listeria monocytogenes, kun je ziek worden. Deze bacterie kan de voedselinfectie listeriose veroorzaken. De kans op besmetting met Listeria is erg klein.

Om besmetting met Listeria te voorkomen gelden de volgende adviezen:

  • Bewaar gekoelde producten zoals vleeswaren, paté en kant-en-klaarmaaltijden in een goed afgestelde koelkast van 4°C.
  • Gooi bederfelijk eten na de houdbaarheidsdatum weg en eet het na openen binnen 3 dagen op. Koelverse rauwkostsalades en voorgesneden sla kan je na openen nog 1 dag bewaren.

Risicogroepen, Zwangeren, pasgeboren baby’s, ouderen en mensen met een verzwakt afweersysteem, kunnen de volgende risicoproducten beter vermijden:

  • Vooral kaas van rauwe melk die een rijping heeft ondergaan zoals schimmelkazen van rauwe melk zijn riskant. Voorbeelden hiervan ‘Camembert au lait cru’, ‘Reblochon kaas’ en ‘brie de Coulommiers’. Kwark, cottage cheese, hüttenkäse en smeerkaas zijn verhit en zijn veilig.
  • Kant-en-klare gerookte vis, zoals gerookte zalm of paling uit de koeling. Omdat voorverpakte gerookte vis lang bewaard kan worden kan de Listeria bacterie zich vermenigvuldigen tot schadelijke hoeveelheden.
  • Rauwe dierlijke producten zoals rauw vlees, rauw ei, rauwe melk, rauwe schaal- en schelpdieren en rauwe vis zoals in sushi en maatjesharing.

 

E. coli antibiotica-resistente (Bron rivm.nl)

De E. colibacterie is bacterie die van nature aanwezig is in de darmen van mensen en dieren. Het voorkomt de uitgroei van andere schadelijke bacteriën. Er zijn echter ook E. colibacteriën waarvan je ziek kunt worden. De zogenaamde enterohemorragische E.coli (EHEC, ook wel STEC genoemd) kan een besmettelijke dikkedarmontsteking veroorzaken met bloederige diarree. Als complicatie kan nierbeschadiging (HUS) optreden. De aandoening komt in Nederland zelden voor.

De bacterie komt bij koeien en schapen voor in de darmen. Besmetting vindt meestal plaats door het eten van onvoldoende verhit rundvlees of schapenvlees (barbecue, hamburgers), het drinken van rauwe melk of het eten van besmette rauwe groenten.
Besmetting kan ook plaatsvinden door contact met (mest van) besmet vee en door zwemmen in besmet water in de natuur.

De bacterie is ook aanwezig in de ontlasting van mensen die besmet zijn. Bij toiletgebruik kunnen de toiletbril, de spoelknop en andere voorwerpen besmet raken. Door contact met deze voorwerpen kan de bacterie via de handen in de mond van anderen terechtkomen. Zo kan besmetting optreden.

De mate van antibioticaresistentie bij Escherichia coli varieert. Bij huisarts-patiënten met een urineweginfectie is dit anders dan bij bewoners van een verpleeghuis of ziekenhuispatiënten. Bij verpleeghuisbewoners en ziekenhuispatiënten is de bacterie vaak resistent tegen veel antibiotica.

 

Toxoplasma gondii (bron rivm.nl)

Een eencellige parasiet, Toxoplasma gondii, veroorzaakt de zeer algemeen voorkomende infectieziekte toxoplasmose. Vrijwel alle diersoorten en de mens kunnen besmet raken.

De parasiet maakt verschillende stadia door gedurende zijn levenscyclus. Katachtigen, wild en gedomesticeerd, zijn eindgastheer. Zij zijn de enigen waarbij een stadium van de parasiet voorkomt waarbij oöcysten (een soort eitjes) gevormd kunnen worden.

Alle andere dieren, inclusief de mens, zijn tussengastheren. Zij kunnen besmet raken met de parasiet, en de parasiet kan ook aan andere dieren overgedragen worden doordat de dieren elkaar opeten. In geen van deze tussengastheren kunnen echter oöcysten gevormd worden. Uiteindelijk zijn de katachtigen altijd het oorspronkelijke reservoir van Toxoplasma.

Bij dieren zien we vrijwel geen symptomen ten gevolge van een Toxoplasma-infectie. Hetzelfde geldt voor katten. Een enkele keer worden wel bij jonge katjes ziekteverschijnselen gezien (diarree, hersenvliesontsteking, leverontsteking, longontsteking).

In principe zal bij vrouwen die al eens in hun leven (ongemerkt) met Toxoplasma besmet zijn geraakt geen besmetting van het ongeboren kind optreden. De moeder heeft antilichamen tegen de parasiet in haar bloed en de parasiet zal geen kans zien om zich in het moederlichaam te vermenigvuldigen en om door de placenta heen naar het kind gaan.

Bij een eerste infectie tijdens de zwangerschap vindt tot ongeveer 40 procent van de gevallen overdracht van moeder op kind plaats. De verschijnselen bij het kind zijn dan afhankelijk van het stadium van de zwangerschap.


Hygiëne
Praktisch al het voer dat als vers vlees voor hond/ kat wordt verkocht, is wat overblijft nadat het vlees voor humaangebruik er af is gehaald. Dat vlees eten we dus zelf op. BARF/KVV is dus praktisch gelijk aan de biefstuk en kipfilet uit de supermarkt, waar je ook normaal hygiëne regels voor gebruikt.

Voor een hygiënisch huishouden kom je al een heel eind met een aantal simpele logische preventiemaatregelen, namelijk rauw vlees het liefst ontdooien en bewaren in de koelkast in een afgesloten bak  (gescheiden van uw eigen etenswaren).
Oppervlakken waarop je het vlees snijd grondig reinigen en daarna handen wassen. In principe dus gewoon de maatregelen die je ook uitvoert als je je eigen vlees bereidt. Als je je neus, ogen en gezond verstand gebruikt, lopen jij en je huisdier praktisch geen gevaar.

Brokken
Maar laten we bovendien niet vergeten dat ook brokken niet steriel zijn. Er zijn gevallen bekend van Salmonella-besmettingen, mycotoxine-vergiftigingen, e.a. die hun oorsprong vonden in droogvoer. Alhoewel brokken en vleessnacks minder vaak bacteriën bevatten , toch vormen ook die een risico. Zo zijn er gevallen bekend van mensen in Amerika die ziek werden door salmonella in brokken en hondensnacks. Uit een onderzoek van Association for Thruth in Petfood bleek 92% van de 6 geteste brokken en 6 natvoedingen bacteriën te bevatten. Het is niet bekend welke bacteriën en hoeveel er van in zaten. Helaas bleek het natvoer niet ongeopend bewaard tot het moment van testen. Dat maakt resultaten van het natvoer minder betrouwbaar, maar geeft ook aan dat er na openen bacteriën in natvoer zitten of komen. In 2017 verscheen een publicatie waarbij 20 Europese brokken werden getest op microbiële besmetting en daaruit bleek dat 60% Enterobacteriaceae uitscheiden bevatte, 20% E. Coli en 50% Enterococci, al waren de hoeveelheden laag. De onderzochte brokken waren vrij van Salmonella en Listeria. Dus alhoewel het risico op een bacteriële besmetting kleiner is op verhit voer of gedroogde snacks, ook daarbij is het goed om hygiënisch te werken.
Andere problemen bij droogvoer;
Amerikaans droogvoer 2010 nu.nl
Amerikaans merk ‘Diamond Pet Food’ 2012 Dagblad Suriname

Gezond maag-darmkanaal bij onze huisdieren
De zuurtegraad in de maag van een hond of kat die vers vlees eet is velen malen zuurder(pH 1-2). Het De zuurtegraad zorgt voor de vertering van onder andere de botten. De maag zorgt bij rauw vlees voor een natuurlijk lage zuurtegraad waardoor er geen  bacterie, virus of parasiet door de zure maaginhoud overleeft. Meer informatie hierover vind je in het interview met dierenarts Erwin van Gijtenbeek.
Daarnaast zorgt een gezonde maag-darmkanaal voor een goede weerstand tegen ziekteverwekkers. Waardoor bacteriën dus nog minder kans maken.

Anderen over de in het verleden geplaatste artikelen in kranten.

Dierenarts Erwin Gijtenbeek en fabrikant van Carnivoer spreekt zijn verontwaardiging uit:” De angst die nu gezaaid is onder consumenten is buiten proportioneel en van een niveau waar letterlijk de honden geen brood van lusten.
Als de faculteit diergeneeskunde een constatering naar buiten brengt moet deze gefundeerd zijn. Wat ik mis in hun verhaal zijn de feiten. Feiten als hoeveel doden zijn er door rauwe voeding, hoeveel vergiftigingen, hoeveel bewezen behandelde mensen en dieren zijn ziek geworden door rauwe voeding. …
De collegae zijn helaas gekleurd in hun uitspraken. De oorzaak hiervan is het belang dat ze hebben in de brok industrie of heb ik het mis en is het eenvoudigweg een gemis aan kennis aangaande rauwe voeding? Ze kunnen eenvoudigweg niet meer objectief zijn als brok verkoop een wezenlijk deel is van de omzet van een dierenartspraktijk. …
Het is van uiterst belang om ook eens te kijken naar de vele vergiftigingen in de brok en blikvoeding die in het recente verleden zijn voorgevallen.”
Lees het hele stuk op de Facebookpagina van Carnivoer

Tannetje Koning gaat dieper in op de risico’s en voordelen van bacteriën voor de hond en kat. Een gedeelte van haar reactie:
“In principe ben ik het eens met de basisgedachte achter dit verhaal. Je moet wel degelijk de hygiëne betrachten bij het bereiden en voeren van versvlees aan huisdieren. Aan de andere kant moeten we ook niet al te panisch doen over bacteriën. …
Het is begrijpelijk dat er in de medische wetenschap angst is voor bacteriën, maar ik denk dat we ook behoorlijk wat bewijs hebben dat contact met bacteriën ons sterker en gezonder maakt en we dus niet paniekerig hoeven te doen.”
Lees de hele reactie in dit artikel op de website Daily Dachsie Journal